Veganlık ülkemizde son dönemde vejetaryenlikle birlikte
yaygınlaşmaya başlayan beslenme şekilleri arasında yer alır. Vegan beslenme,
daha çok yaşam biçimi olarak tercih edilen ve hayvansal gıda tüketmemeye dayalı
bir beslenme şeklidir.
Veganlık Nedir?
Veganlık bal, yumurta, süt ürünleri dahil olmak üzere hiçbir
hayvansal gıda tüketmemeye dayanır. Hayvansal gıdaların yerine bitkisel
gıdaların tüketildiği vegan beslenmede sağlıklı yaşam, çevresel ve etik
gerekçeler nedeniyle tercih edilir.
Veganlar hayvan kökenli gıdaları tüketmeyi reddeder. Veganlar
tereyağı, yumurta, kırmızı et, tavuk, balık, süt ve süt ürünleri (peynir,
yoğurt, krema), kemik, sakatat, bal, kaymak gibi ürünleri tüketmez. Kürk ve
deri malzemeleri de bu kategoride yer alır.
Vegan beslenmede doğru beslenilmediği takdirde kalsiyum, protein,
B12 vitamini ve D vitamini gibi bazı eksiklikler meydana gelebilmektedir. Ancak
doğru uygulanmış vegan diyetinde bu tür sıkıntılar yaşanmaz. İyi dengelenmiş
vegan diyeti ile sağlıklı sonuçlar elde edilebilir.
Veganlık ile Vejetaryenlik Arasındaki Farklar
Veganlık ülkemizde daha fazla bilinen vejetaryenlik ile karıştırılır.
Vejetaryen beslenme tarzında veganlıkta olduğu gibi hayvansal besin tüketilmez.
Ancak vejetaryenliğin birçok çeşidi bulunur. Bazıları et, tavuk ve balık
tüketmeyip sadece süt ve süt ürünlerini tüketebilir. Veganlıkta ise bu kurallar
çok daha katıdır. Bal, kaymak dahi hayvanlardan elde edilmiş hiçbir ürün
tüketilmemektedir.
Vegan Beslenme Nasıl Olmalı?
Vegan beslenmede kümes hayvanları, balık ve deniz ürünleri, hayvan
eti, inek, keçi ve diğer hayvanlardan elde edilen sütler, yumurtalar, bal ve
diğer hayvansal gıdalar yer almaz. Bunun yanı sıra, donyağı, peynir altı suyu,
bal, kemik ve kemik suyu da yer almıyor. Kısaca hayvan bedenlerinden çıkan malzemeler
vegan beslenmede tüketilmez. Peki, hangi besinler tüketilir?
İnek sütü yerine soya sütü, badem sütü, Hindistan cevizi sütü,
pirinç sütü
Peynir yerine tofu ya da soya sütü ile yapılmış peynir,
Yumurta yerine nişastalı veya patatesli karışımlar,
Et, tavuk ve balık yerine tofu, tahıllar ve sebzeler,
Bal yerine pekmez, pirinç şurubu, elma şurubu,
Tereyağı yerine zeytinyağı,
Yoğurt yerine vegan maya ve soya sütüyle yapılan vegan yoğurt
vegan beslenmede tüketilir.
Vegan Beslenmenin Sağlığa Olumlu Etkileri
Vegan beslenme yüksek lif içeren bir diyettir. Bu nedenle,
sindirim sistemi sağlığı açısından olumlu etkileri vardır.
Antioksidan yönünden zengindir.
Sebze ve meyve ağırlıklı bir beslenme düzeni olduğu için vitamin
ve mineral alımı yüksektir.
Doymuş yağ ve kolesterol bulunan besinler vegan beslenmede yer
almadığı için kalp sağlığının korunur.
İnsülin direncini azaltır.
Vegan beslenmede dikkat edilmediği takdirde B12 vitamini eksikliği
meydana gelebilir. B12 vitamini eksikliği, hafıza problemleri, depresyon,
anemi, büyüme geriliğine sebep olabilir. Bunun yanı sıra, yetersiz protein
alımına bağlı olarak kas kayıpları yaşanabilir. Bu nedenle vegan beslenmede
düzenli olarak değerlerin kontrol edilmesi ve vegan beslenmenin iyi
dengelenmesi gerekir.